Irunabar, Irungo bertsoaren bilgunea

1)
Ez al da galdera ona
zer ote den zoriona?
Zer ote den zoriona
nola den putzu sakona
kontatu nahi nizueke
nola heldu naizen hona.
Nola heldu naizen hona
ez al da galdera ona?

2)
Haize freskoaren nahian
ibili nintzen garaian;
ibili nintzen garaian
aldaketaren bidaian,
Ikaztegietatik urrun
bukatu nuen Hendaian.
Bukatu nuen Hendaian
haize freskoaren nahian!

3)
Nahiz eta sinesten kosta
joan da egun mordoxka,
joan da egun mordoxka
hiru urte ozta-ozta
barnealdea utzirik
harrapatu nuen kosta.
Harrapatu nuen kosta
nahiz eta sinesten kosta!

4)
Izanaz nola damutu,
izenez ez dabil mutu,
izenez ez dabil mutu
beraz egin nion kuku
ia oharkabe nuen
Irunabar ezagutu.
Irunabar ezagutu
izanaz nola damutu!

5)
Beraz niretzat mesede
bai baitaukat aski fede,
bai baitaukat aski fede
baina izenak ze lege?
Irunetik badu zerbait
badu abarretik ere.
Badu abarretik ere
beraz niretzat mesede.

6)
Ez ote nabil honetan
balantzan eta orekan?
Balantzan eta orekan
hitzen esanahi gordetan
gozoa topatu nahian
nola erleak loretan,
nola erleak loretan
ez ote nabil honetan?

7)
Eta zaila da gelditzen
gurpila martxan hasi zen.
Gurpila martxan hasi zen
behin hona sartu bainintzen;
errima, doinu, neurrien
munstroa doa handitzen.
Munstroa doa handitzen
eta zaila da gelditzen.

8)
Beti zerbait baitaukagu
noizbait saio bat mokadu,
noizbait saio bat mokadu,
bertso idatzitik badu,
saio musikatuekin
zorioneko gara gu.
Zorioneko gara gu
beti zerbait baitaukagu.

9)
Zeinen leku egokia
asteroko biltokia.
Asteroko biltokia
emozioz diot ia
euskaraz eta bertsotan
izan dezagun tokia.
Izan dezagun tokia
zeinen leku egokia.

10)
Ez Marinak, ez Butronek,
ez Abadiako hormek,
ez Abadiako hormek,
ez Jaizkibeleko formek…
Txingudialdea horren
eder egiten du honek.
Eder egiten du honek
ez Marinak, ez Butronek!

11)
Nahiz nahikoa ez den sarri
deiadar eta aldarri,
deiadar eta aldarri
gabe lana da oinarri,
hemen esker on moduan
dozena bat bertso jarri,
dozena bat bertso jarri
nahiz nahikoa ez den sarri.

12)
Orain artean bezala
jarraitu nahi nuke hala.
Jarraitu nahi nuke hala
ez ote dugu normala,
maite dugun txoko honek
luzaro elkar gaitzala.
Luzaro elkar gaitzala
orain artean bezala!

1- SARRERA:
Udaberriak dakar
naturaren iraultza:
kantuan mila txori,
hegan pinpilinpauxa,
eguzki izpi goxoak,
zeruan polen hautsa,
loreen aroma nor ez
da usaintzeko gauza?
Erleek pasa dute
jada neguko pausa,
azter dezagun zer moduz
ote dugun erlauntza.

2- ERLAUNTZA:
Erlauntzaren barruan
“brun-brun”-ka bada grina,
erlamando, langile
nola ez erregina;
hirurogei mila erle
ze etxe atsegina,
erle bakoitzak izaten
du bere zeregina
komunitatearen
mesedetan egina.
Alde horretan ez gara
gu erleak adina.

3- ERREGINA:
Erlauntza bakoitzeko
dago erregin bana
bertako langileen
erlamandoen ama,
berea da erlauntzaren
ugalketaren zama
arrautzak jartzea baita
izaten duen lana,
egunean bi mila
ze sasoia daukana!
Berriz ere izango du
nagusiaren fama!

4- LANGILEAK:
Langileak, bai izen
bai izanez behargin:
lorez lore dabiltza
udaberrian baldin
tenperatura goxoek
badiete eragin.
Garbitzaile, hornitzaile,
soldadu eta hargin;
dena egiten dute
primeran eta arin
gerora ere erlauntza
sasoiko egon dadin.

5- ERLAMANDOAK:
Erle emeez soilik
osatua ez denez,
arrak ere badira,
bertan dirudienez,
ez dira asko zikintzen
nektar edo polenez,
erlauntza ezin babestu
eztenik ez dutenez…
Erlamandoak dira,
“zangano” ezizenez,
erregina estaltzeko
gai dira gutxienez.

6- JANA:
Udaberriko plazer,
poz eta gozamena
udazkena heltzean
bihurtzen zaie pena.
Nektarra listuaz ezti
bilakatzen dutena,
baita ere proteina
iturri den polena,
gelaxketan jasotzen
dute ahal den dena,
eduki dezaten nondik
jan neguan barrena.

7- OSAGAIAK:
Erlauntzan dena ez da
edana eta bazka,
osagai asko dira
zutabe edo masta:
erretxinetik eratzen
duten propoli pasta,
isolatzaile ona da
badauka arrakasta;
argizariz osatu
ohi duten abaraska,
jan almazena da eta
erleentzat sehaska.

8- ARAZOAK:
Klima aldaketaren
albo-kalte gogorra,
barroa akaroa,
asiako liztorra
eta pestizida asko;
hainbat arazo horra.
Erleen defentsa izan
dadin eraginkorra
gizakien laguntza
ia da derrigorra,
erlezainik gabe dute
etorkizun ezkorra.

9- GARRANTZIA:
Ibiltzen direnean
loretik loretara
polinizazioa
haien zeregina da.
Einsteinen idatzietan
jarriaz begirada:
“erle oro desagertu
eta lau urtetara
gizaki denak ere
desagertuko gara”.
Erleen inportantziaz
jabetu ote zara?

10- AMAIERA:
Erleek zenbat dohain
eta zenbat gaitasun!
Hemen da nire sorta:
zailtasunak zailtasun
erlauntza baten barrura
begiak sar ditzazun.
Zure galderaren bat ez
baldin badut erantzun
(nahiz aipatu ditudan
haien lau xehetasun)
zure eskutan uzten dut
deskubritu dezazun.