Lehen bost saioak egin ditugu eta primerakoak izan dira. Seigarren saioaren atarian gaude honezkero. 2023ko ilbeltzean abiatu genuen proiektuak ikasturte amaiera aurrean du eta, beraz, ikasturteko azken saioa izango da ekainaren 9an izango duguna.
Saioa berezia izango da. Orain arte ez bezala, musikatua izango da ekainekoa. Kantuan ariko dira Adrian Arruti Bernadet irundarra, Izarne Zelaia Arratibel donostiarra eta Manu Goiogana Bengoetxea irundarra. Haiekin batera musikan arituko dira Iban Clemente Martin, baxuarekin, Iker [Xufi] Eizagirre Zufiaurre, gitarrarekin, Beñat Elosegi Ortiz de Zarate, mandolinarekin, Rafa Rodrigo Perurena, gitarrarekin eta Maddi Sanz Sanchez, harparekin. Bertso-saioa 19:30ean hasiko da.
Gogoan izan Muarak afaltzeko aukera bikaina eskaintzen duela.
1.- “Pequeña Velocidad” pabiloi bitxia pasaeran frankotan nahiz eta ikusia eskolatik gutxitxo dator ikasia bere baitan dagoen historia guzia
2.- Kontzentrazio-esparru kontuak nazien istorioak zirela sinetsita nintzen baina Irunen ere gauzak nola diren… baten faltan bospasei izan omen ziren!
3.- Bideratu zituzten hamaika preso han ez zirenak postura oso erosoan frogak oraindik zutik dirau Bidasoan horrek baino ez omen Gipuzkoa osoan
4.- Argazkiak badira noski ikusteko keinu faxistak eta eriak tarteko nahiz txuri-beltzak izan horitu antzeko aski dira edozein lotsagorritzeko
5.- Ez zaio inoiz jarri izandu arreta beti apartatuta zeuden lau pareta balioz hustu eta goroldioz beteta memoriaz oroitzeaz ahaztu ginen eta
6.- Estatu Espainolaren eskuetan luzaro Udalarenetara berriki igaro eta orain airean galdera bat dago: luzituko ote duen gaur baino gehiago
7.- Udalak proiektu bat baitu hor barrena Via-Irun izena jarri ziotena horra ekin aurretik aitortu zutena: eraitsi nahi zutela zutik dagoena
8.- Nicolas Gerendiain eta Kepa Ordoki taldeek adierazi dute publikoki han lekiokeela eskaini egoki memoriari behar bezainbeste toki.
9.- Udalak pasarela nahi du bideratu eta memorialistek ez dute ukatu Gainera museo bat noiztik da bekatu? Ezin al dira biak bakarrera batu?
10.- Trenez elkar litezke Madril, Paris, Irun baina nondik gatozen ahantzi ez dakigun iraganak zeregin bat ezarri zigun: Ea geroarekin uztartzen dakigun…
1) Zein polita den hiru umeren begietako dirdira baina itsustu daitekeena adi jarrita begira. Eguneroko bizitzan dauden gertakarien harira irabazteko zailenak beti gerra txikienak dira.
2) Gurean behintzat ohiko dira purrusta eta protesta denon oihuez etxea dugu dezibelioz gainezka. Ingurukoek hala diote: horren arraroa ez da! Beraz, nahi dugun lasaitasuna ezinezkoa da, ezta?
3) Ez, ez eta ez izaten dugu erantzun ohikoena, uste al dute modu horretan lortuko dutela dena? Baina eurengan nork ernatu du errebeldiaren sena jada zainetan baitaramate kontra egitearena?
4) Otorduetan ere liskarrak jakiekin egunero, dutxa garaian euren aldetik borondaterik balego! Negar zotinka hasten zaizkigu lotara esan ezkero umeak bizi poza direla salduko digute gero.
5) Aratz handia dugunez dena egin nahi du bere kasa, Izarrek dio bera ez dela guk uste bezain eskasa. Zazpi eta bost urte dituzte, sakon hartzen dut arnasa… handiusteko ume hauekin asmatzen ez da erraza.
6) Iraitzek bere jolas berria behingoz albora dezala, bi urterekin eskalatzea noiztik dugu ba normala! Besotik helduz, entzun maitea jaitsi hortik berehala baina zergatik begiratzen dit behiak trenari bezala?
7) Nahiz sarri dantzan jartzen gaituzten despistatzen garenean bizitza eder egiten duten gauzak dira azkenean. Gerra txikiez kexatu arren ongi gaude gehienean elkar goxatuz eta gozatuz aukera sortzen denean.
1) Erreferente bat izateak egiten digu mesede: Pitagoras, Gauss, Euler, … badira gizonen hamaika lege. Emakumeek ez zuten arren merezi beste botere, erreferente asko badaude matematiketan ere.
2) Hipatiak zer ekarri ote zuen Alexandriara? Aurrerapauso asko aljebra eta astronomiara. Irakaskuntzan ere zabaldu zuen bere lan ilara, ezagutzen den lehen emakume matematikaria da.
3) Agnesik egin zuen lotura, gaztea zela artean, aljebra eta ekuazio diferentzialen artean; noski, kalkulu dibulgazio lanak egin bitartean. Behar du toki diferentzial bat gaur egungo jendartean.
4) Kovaleskaiak egindakoez ote gara jakitunak? Cauchy-ren lan bat hobetu zuen Sofiaren erantzunak, definituta utzi zituen Saturnoren eraztunak. Biak, izenak eta lorpenak, izan bitez ezagunak!
5) Emmy Noetherren lana aljebra abstraktuan aitzindari; Teorema bat badu berea zabaldua munduari. Emakumea zenez igaro arren zailtasun ugari, pasio handiz bizitza eman zion matematikari.
6) Katherine Johnson famatu zuen bere NASAko karrerak orbitetako mekaniketan zenez erreferente bat. Ilargirako ibilbidea kalkulatu zuen berak; ea gai garen aireratzeko orain bere ibilerak.
7) Ikertu eta zabaldu ditu ipini arte ulergai geometria, topologia eta beste hamaika gai. Marta Machoren bizitza bera dagoenez zientziaz blai, matematika bultzatuz dabil, berdintasuna ere bai.
8) Mary Somerville zein Sophie Germain, Mirzakhani ere berdin, matematika landu zutenak hori baitzuten atsegin. Etiketetaz ahaztu eta ilusioa jaregin: lehen baziren, orain badira, … zuk zer nahi zenuke egin?
Lehen lau saioak egin ditugu eta primerakoak izan dira. Bosgarren saioaren atarian gaude honezkero. Maiatzaren 5an izango da. Bertan ariko da kantuan Txingudiko Bertso-Eskoletako Karlos Aizpurua Etxarte oiartzuarra. Harekin batera Haira Aizpurua Ibargarai saratarra eta Patxi Iriart Hiribarren hiriburuarra izango ditugu. Bertso-saioa 19:30ean hasiko da.
Gogoan izan Muarak afaltzeko aukera bikaina eskaintzen duela.
Pilar Valles Vicuña, 18 urte Mercedes (Mertxe) Lopez Cotarelo, 16 urte
1 “Viva Rusia!” oihukatuta ondoren deskarga hotsa gure gorputzak erori dira lorea zena hilotza izadi justu bat nahi genuen ez tiranoen morrontza lur heze honek eskaini digu berrogei urtez ehortza
2 “Salbazioa” agindu digu aurrez euren kapilauak damua eta barka eskea ez dira gure arauak erruki pixkat izango balu pareko sasi kristauak haren graziaz estali gaitu berrogei urteko gauak
3 Kolpeka bortxaz horman gaituzte ilaran zuzen ordena zaunkaka zakar aritu zaigu aurrean kargu gorena sena irentsiz sumatu dugu zein den gure ondorena merezi gabe jasoko dugu epai gabeko kondena
4 Lanbroak goiza estali digu lausotuz zenbait kolore ustekabean tiroka gogor pare bat metrailadore astirik ere ez dugu izan guk emateko amore lagun kuadrila gazte tartean heldu gabeko bi lore
5 Pikoketako pago bustian kantari bi txantxangorri ote arteko baserri eder iratze eta elorri adore biziz gazteok gara defendatzera etorri nabari gabe datozkigula berrogeina negu gorri
6 Lurrazpitara makurrarazi gaituzte bortxaren legez egin dutena denborarekin denok ahazteko xedez. Oroimenean babes gaitzazue gogoan izan mesedez zutik hildako guztiak eta gu, Pilar eta Mercedes.
7 Laino arteko laritz oinetan goroldio eta txilar lili ongarri bihurtzeko prest gure azal eta gihar hezurrek kanta bezate gero zer nahi genukeen bihar zuen gogoan bizi gaitezen gu, Mercedes eta Pilar.
1 Euskarak ez du familiarik ez bizirik ez hildako Noiz sortu eta non sortu ote gure izanaren gako orain ordea zelan iraun du nork egin eta nolako Sorrera baino zailagoa da irautea mendetako Jakintsu denek jakin nahi dute misterioa delako gure hizkuntza oraindik orain bizirik dagoelako
2 Nongo euskarak egiten gaitu euskaldun hobeak, bada? Arraldekoa jatorra dela? Bilbokoa, beharbada? Lapurdi edo Gipuzkoako, Bizkaia edo Araba? Zein den hobea eta nongoa? Non da guztion euskara? Hizkuntzak duen bizigarria euskalkietan gatzaga Tokian toki egiten dena tokian tokikoa da
3 Zenbat buru, ai, hainbat aburu, beste horrenbeste talde Zatikaturik zokoraturik hemen gizaldez gizalde Txokokeriak zabaltzen dira goizalde zein arratsalde sendi arteko itsuskeriak nik behealde zuk goialde guk nahi genuke aberri baten batu zazpi herrialde gizaldi oso bat engaiatu da batasunaren alde
4 Eta sortu zen, sortu zen eta hizkuntza zaharrari ekin Lehenik Baionan idazkaritza hirurogeita lauekin Arantzazun lau urte ondoren Euskaltzain nabarmenekin Literatura eta zientzia euskara berriarekin Denok garaile baikara zinez Euskara Batuarekin euskaraz bizi gaitezkeelako euskaldunok elkarrekin
5 Bizitzak duen aniztasuna bizitzeari dario Baina ez pentsa hain ona denik askotariko jario Zatitu eta sakabanatu, elebakarrak adio Euskarak mila puska eginda hil aurreko murmurio Zapaldutako hainbat hizkuntza gutxituen kalbario Mintzatzeari uzten zaiola eta, azkenik, herio
6 Euskarak dauzkan etsai guztien izen edota abizen gureganako begirune mehe eta gorrototan gizen gurean mutu nahi gaituztela hizketan askeak ezen haien mendean kateaturik ezin izan, ezin izen buka dezagun negarraldia mintzo gakizkien ozen Euskaraz bizi nahi dugulako euskaldunak bil gaitezen!
7 Gure burua gobernatzeko ez daukagu behar dena. ETB sortu zuten euskaraz Labaienen ekarpena. Urteak joan eta etorri Jaurlaritzaren ogena, Gorordok ostu zigun ideia lapurreta nabarmena kendu ziguten ETB eta murriztu gure sormena Agur euskara, gaizki etorri erdararen itzulpena.
8 Nork utopia edo ametsa esaten digu suabe lo sakonean gera gaitezen zalaparta egin gabe etengabeko hitz gozoekin beheko sutondoan ahalge. Ondo dakite horixe dela gu menperatzeko klabe. Ez badugu nahi bizi menpeko edo inoren herabe egin gaitezen ahalik azkarren gure buruaren jabe.
9 Arerioen zerrenda luze, luze eta itsusia. Nola ulertu haien gorroto, haien ezinikusia? Euskaraz entzun bezain agudo hasi haien aharrausia Inperialisten bekaizkeria, berritsuen erausia Epaitegiek konpondu baino garraztu dute auzia, euskaldun denen aurka ari da Auzitegi Nagusia
10 Euskaraz ere ez dakienak begirunez balekike ez lizkiguke jarriko guri hainbeste horma-tabike Ez genuke guk bota beharko oztopatzen digun dike Amai dadila behingoagatik herra eta izurrite. Hiztun guztiok behar ditugu euskaldundu bezain fite Osakidetza, Osansunbide edota Santé Publique
11 Behin Kontseilua sortu genuen, bilduta mundu osoa euskaltzaleok denok batera hara zein une gozoa! Bazirudin konpon zitekeela hizkuntzaren arazoa. Artalde legez portatu eta ahaztu genuen otsoa. Haren eraso heldu orduko agur gure diskurtsoa. Ez da izanen gura genuen Euskara unibertsoa
12 Badakigu zer egin behar den gure_euskara bizi dadin. Hizkuntza batu, biziberritu lurralde denetan berdin. Digitalean euskaraz ere mintzatu isildu aitzin. Mingaina dantzan ipini eta etsaiei aurre egin. Hiztun askeak izan gaitezen aspaldi dakigu jakin Euskal Estatun bizi gintezke Estaturik gabe ezin
1 Konektatuta bizitzearen joera da emendatu: nor ez da bizi konektatuta nahiz eta ez gomendatu? Datuak eman bezala jaso, eta ezin zerrendatu, datuak hara-honaka baina norentzat eta zein datu? Big Brother zena orain Big Data gisa dute izendatu Pantailak jarri ditugu bistan eta begiak bendatu.(BIS)
2 Norbanakooi sinetsarazi dizkiguten arauetan harrapatuta gaude haririk gabeko amaraunetan. Konexioak zintzilikatzen gaitu soldaten tauletan; zer dela eta biharko utzi egin ahal bada gaur bertan? Halabeharrez bermatzen gara urrutiko intxaurretan bertso sorta hau jada iragan dugun ez-garai hauetan.(BIS)
3 Harreman sare toxikoenen menpekoa den jendarte honetan bizi behar izan dugu, berez gara bere parte; etengabeko esposizio, ez huts eta ez hutsarte, ez norberaren mundu intimo, ez arnaserako tarte. Ez zaigu beste ezer axola onarpen hitzez aparte gutaz kezkatzen ez diren haiek kezkatzen gaituzten arte.(BIS)
4 Bidaiatzea betebehar da, erakustea helburu; berdin dastatu dugun izozki, irentsitako liburu. Gure bizitza “Historietan” zatikatzen dihardugu inork eskaini diezazkigun hiru segundo inguru. Erakusleiho nartzisistenak perfil bihurtzen ditugu eta ondoren gure perfila garela sinesten dugu. (BIS)
5 Menpekotasun maila handituz doa esponentzialki, gailu berri bat datorrenero zain gauzka eskuzabalki. Ordulariak bihurtu dira eskuburdinen estalki, gure gorputzen kontrol osoa eman zaie literalki. Susmoa daukat gure gorputza aditu ordez normalki ez ote dugun egingo laster loa ere digitalki.(BIS)
6 Hasieretan gure datuen hau guztia josteta zen, eskerrak hasi garen pixkana auziaz gogoetatzen! Ari baikara pribatutasun guztia hipotekatzen, oharkabean hirugarrenen nahietara moldekatzen. Jarraitu ordez naturala den zerbait datuz kolpekatzen, saia gaitezen jaso ditugun bizitzekin konektatzen. (BIS)
Lehen hiru saioak egin ditugu eta primerakoak izan dira. Laugarren saioaren atarian gaude honezkero. Apirilaren 7an izango da. Bertan ariko da kantuan Txingudiko Bertso-Eskoletako Manu GoioganaBengoetxea irundarra. Harekin batera Odei Lopez Larrauri legorretarra eta German Urteaga Garmendia beasaindarra izango ditugu. Bertso-saioa 19:30ean hasiko da.
Gogoan izan Muarak afaltzeko aukera bikaina eskaintzen duela.
“Gure herri ttiki hau da gosetearen erreinu. Gaitz erdi zer janik behintzat, denek izango bagenu. Ura ta ogia dira biztanlearen mantenu, negarrak eta gosea gure goizeroko menu. Gaitz erdi gure herrian bizi ahalko bagenu, ea ez zaidan bihurtzen paradisua infernu.” X. Silveira
1) Gure herri ttiki hau da mundu handi baten testigu, gogor hartzen gaituena, nahiz ta saiatu ezti gu. Ttikitasunak mesede handirik egin ez digu, ez dugu mundu hark beste ez botere ta ez diru. Askatasun desioak kateak ditu kastigu, ta boterea duenak mantendu nahia aski du.
2) Gure herri ttiki hau da horma zuhaitzen gerizan, Istorioak asmatua geronek sinis genitzan. Sehaska kanta kantatuz Pedagogia bailitzan, haizea bezain ixilik egon gintezen bizitzan. Isiltasunak, norbere azken esperantza gisan, azkenerako, alferrik, ez digu balio izan.
3) Gure herri ttiki hau da kolpatua esan zezan nor babesten duen berak, nor duen bere defentsan. Izan izateko gure buruekiko promesan, gurari bat jarri dugu gaur garenaren ordez han. Nahiz ta hau sinistu dugun bizi hau jasan genezan, entzun nahi ez ditugunak nahi nituzke hemen esan.
4) Gure herri ttiki, hau da, hiritxo baten tamaina. Irunek ez du balio, antza, besteenak aina. Irun da delinkuentzia, muga, droga ta labaina. Irudi ederra egin digute, bai, alajaina. Euskaldun peto batzuen hitzez “Irún es España”, Irun España omen da, besteak zer dira, baina?
5) Gure herri ttiki hau da bereizteko instintua, sarri berariazkoa, batzuetan istripua. Klasismoa izaten du, maizenik, inplizitua: Atzo belarrimotza zen, gaur moroa, ijitua. Txio batean soberan gelditzen den digitua. Herri neurriz ttikitua, pusketatan txikitua.
Irunabar, Irungo bertsoaren bilgunea 