Irunabar, Irungo bertsoaren bilgunea

Muarako seigarren bertso-gaua [2023-06-09]

Kaixo, bertsozale:

Lehen bost saioak egin ditugu eta primerakoak izan dira. Seigarren saioaren atarian gaude honezkero. 2023ko ilbeltzean abiatu genuen proiektuak ikasturte amaiera aurrean du eta, beraz, ikasturteko azken saioa izango da ekainaren 9an izango duguna.

Saioa berezia izango da. Orain arte ez bezala, musikatua izango da ekainekoa. Kantuan ariko dira Adrian Arruti Bernadet irundarra, Izarne Zelaia Arratibel donostiarra eta Manu Goiogana Bengoetxea irundarra. Haiekin batera musikan arituko dira Iban Clemente Martin, baxuarekin, Iker [Xufi] Eizagirre Zufiaurre, gitarrarekin, Beñat Elosegi Ortiz de Zarate, mandolinarekin, Rafa Rodrigo Perurena, gitarrarekin eta Maddi Sanz Sanchez, harparekin. Bertso-saioa 19:30ean hasiko da.

Gogoan izan Muarak afaltzeko aukera bikaina eskaintzen duela.

Bertan elkar ikusiko dugulakoan,

anima zaitezte!

«”Pequeña Velocidad”, galdera ikur handia». Aitor Errazkin Vicenteren bertsoak, Bidasoko Hitzan.

“PEQUEÑA VELOCIDAD”, GALDERA IKUR HANDIA

Egilea: Aitor Errazkin Vicente

Doinua: Zeruari begira

Hemen jaitsi dezakezu

1.- “Pequeña Velocidad”
pabiloi bitxia
pasaeran frankotan
nahiz eta ikusia
eskolatik gutxitxo
dator ikasia
bere baitan dagoen
historia guzia

2.- Kontzentrazio-esparru
kontuak nazien
istorioak zirela
sinetsita nintzen
baina Irunen ere
gauzak nola diren…
baten faltan bospasei
izan omen ziren!

3.- Bideratu zituzten
hamaika preso han
ez zirenak postura
oso erosoan
frogak oraindik zutik
dirau Bidasoan
horrek baino ez omen
Gipuzkoa osoan

4.- Argazkiak badira
noski ikusteko
keinu faxistak eta
eriak tarteko
nahiz txuri-beltzak izan
horitu antzeko
aski dira edozein
lotsagorritzeko

5.- Ez zaio inoiz jarri
izandu arreta
beti apartatuta
zeuden lau pareta
balioz hustu eta
goroldioz beteta
memoriaz oroitzeaz
ahaztu ginen eta

6.- Estatu Espainolaren
eskuetan luzaro
Udalarenetara
berriki igaro
eta orain airean
galdera bat dago:
luzituko ote duen
gaur baino gehiago

7.- Udalak proiektu bat
baitu hor barrena
Via-Irun izena
jarri ziotena
horra ekin aurretik
aitortu zutena:
eraitsi nahi zutela
zutik dagoena

8.- Nicolas Gerendiain
eta Kepa Ordoki
taldeek adierazi
dute publikoki
han lekiokeela
eskaini egoki
memoriari behar
bezainbeste toki.

9.- Udalak pasarela
nahi du bideratu
eta memorialistek
ez dute ukatu
Gainera museo bat
noiztik da bekatu?
Ezin al dira biak
bakarrera batu?

10.- Trenez elkar litezke
Madril, Paris, Irun
baina nondik gatozen
ahantzi ez dakigun
iraganak zeregin
bat ezarri zigun:
Ea geroarekin
uztartzen dakigun…

Iturria: https://bidasoa.hitza.eus/generoak/iritziak/hitza-irunabar-bertso-sorta-aitor-errazkin/

“Gerra txikiak”. Zuhaitz Olazabal Susperreguiren bertsoak, Bidasoko Hitzan.

GERRA TXIKIAK

Egilea: Zuhaitz Olazabal Susperregui

Doinua: Naparruatik ardo karraio A

Hemen jaitsi dezakezu

1)
Zein polita den hiru umeren
begietako dirdira
baina itsustu daitekeena
adi jarrita begira.
Eguneroko bizitzan dauden
gertakarien harira
irabazteko zailenak beti
gerra txikienak dira.

2)
Gurean behintzat ohiko dira
purrusta eta protesta
denon oihuez etxea dugu
dezibelioz gainezka.
Ingurukoek hala diote:
horren arraroa ez da!
Beraz, nahi dugun lasaitasuna
ezinezkoa da, ezta?

3)
Ez, ez eta ez izaten dugu
erantzun ohikoena,
uste al dute modu horretan
lortuko dutela dena?
Baina eurengan nork ernatu du
errebeldiaren sena
jada zainetan baitaramate
kontra egitearena?

4)
Otorduetan ere liskarrak
jakiekin egunero,
dutxa garaian euren aldetik
borondaterik balego!
Negar zotinka hasten zaizkigu
lotara esan ezkero
umeak bizi poza direla
salduko digute gero.

5)
Aratz handia dugunez dena
egin nahi du bere kasa,
Izarrek dio bera ez dela
guk uste bezain eskasa.
Zazpi eta bost urte dituzte,
sakon hartzen dut arnasa…
handiusteko ume hauekin
asmatzen ez da erraza.

6)
Iraitzek bere jolas berria
behingoz albora dezala,
bi urterekin eskalatzea
noiztik dugu ba normala!
Besotik helduz, entzun maitea
jaitsi hortik berehala
baina zergatik begiratzen dit
behiak trenari bezala?

7)
Nahiz sarri dantzan jartzen gaituzten
despistatzen garenean
bizitza eder egiten duten
gauzak dira azkenean.
Gerra txikiez kexatu arren
ongi gaude gehienean
elkar goxatuz eta gozatuz
aukera sortzen denean.

Iturria: https://bidasoa.hitza.eus/generoak/iritziak/hitza-irunabar-bertso-sorta-3/

Jarraian bertso-sorta entzungai Makalok musikatu eta kantatuta:

Hemen jaitsi dezakezu

“Erreferenteak matematiketan”. Manu Goiogana Bengoetxearen bertsoak, Iruneron.

ERREFERENTEAK MATEMATIKETAN

Egilea: Manu Goiogana Bengoetxea
Doinua: Zazpiak oihal batetik

Hemen jaitsi dezakezu

1)
Erreferente bat izateak
egiten digu mesede:
Pitagoras, Gauss, Euler, … badira
gizonen hamaika lege.
Emakumeek ez zuten arren
merezi beste botere,
erreferente asko badaude
matematiketan ere.

2)
Hipatiak zer ekarri ote
zuen Alexandriara?
Aurrerapauso asko aljebra
eta astronomiara.
Irakaskuntzan ere zabaldu
zuen bere lan ilara,
ezagutzen den lehen emakume
matematikaria da.

3)
Agnesik egin zuen lotura,
gaztea zela artean,
aljebra eta ekuazio
diferentzialen artean;
noski, kalkulu dibulgazio
lanak egin bitartean.
Behar du toki diferentzial bat
gaur egungo jendartean.

4)
Kovaleskaiak egindakoez
ote gara jakitunak?
Cauchy-ren lan bat hobetu zuen
Sofiaren erantzunak,
definituta utzi zituen
Saturnoren eraztunak.
Biak, izenak eta lorpenak,
izan bitez ezagunak!

5)
Emmy Noetherren lana aljebra
abstraktuan aitzindari;
Teorema bat badu berea
zabaldua munduari.
Emakumea zenez igaro
arren zailtasun ugari,
pasio handiz bizitza eman
zion matematikari.

6)
Katherine Johnson famatu zuen
bere NASAko karrerak
orbitetako mekaniketan
zenez erreferente bat.
Ilargirako ibilbidea
kalkulatu zuen berak;
ea gai garen aireratzeko
orain bere ibilerak.

7)
Ikertu eta zabaldu ditu
ipini arte ulergai
geometria, topologia
eta beste hamaika gai.
Marta Machoren bizitza bera
dagoenez zientziaz blai,
matematika bultzatuz dabil,
berdintasuna ere bai.

8)
Mary Somerville zein Sophie Germain,
Mirzakhani ere berdin,
matematika landu zutenak
hori baitzuten atsegin.
Etiketetaz ahaztu eta
ilusioa jaregin:
lehen baziren, orain badira, …
zuk zer nahi zenuke egin?

Iturria: https://irunero.eus/erreferenteak-matematiketan/

Muarako bosgarren bertso-gaua [2023-05-05]

Kaixo, bertsozale:

Lehen lau saioak egin ditugu eta primerakoak izan dira. Bosgarren saioaren atarian gaude honezkero. Maiatzaren 5an izango da. Bertan ariko da kantuan Txingudiko Bertso-Eskoletako Karlos Aizpurua Etxarte oiartzuarra. Harekin batera Haira Aizpurua Ibargarai saratarra eta Patxi Iriart Hiribarren hiriburuarra izango ditugu. Bertso-saioa 19:30ean hasiko da.

Gogoan izan Muarak afaltzeko aukera bikaina eskaintzen duela.

Bertan elkar ikusiko dugulakoan,

anima zaitezte!

“Viva Rusia!”. Beñat Elosegi Ortiz de Zarateren bertsoak, Bidasoko Hitzan.

VIVA RUSIA !

Egilea: Beñat Elosegi Ortiz de Zarate

Doinua: Haurtxo txikia negarrez dago I

Hemen jaitsi dezakezu

Pilar Valles Vicuña, 18 urte
Mercedes (Mertxe) Lopez Cotarelo, 16 urte

1
“Viva Rusia!” oihukatuta
ondoren deskarga hotsa
gure gorputzak erori dira
lorea zena hilotza
izadi justu bat nahi genuen
ez tiranoen morrontza
lur heze honek eskaini digu
berrogei urtez ehortza

2
“Salbazioa” agindu digu
aurrez euren kapilauak
damua eta barka eskea
ez dira gure arauak
erruki pixkat izango balu
pareko sasi kristauak
haren graziaz estali gaitu
berrogei urteko gauak

3
Kolpeka bortxaz horman gaituzte
ilaran zuzen ordena
zaunkaka zakar aritu zaigu
aurrean kargu gorena
sena irentsiz sumatu dugu
zein den gure ondorena
merezi gabe jasoko dugu
epai gabeko kondena

4
Lanbroak goiza estali digu
lausotuz zenbait kolore
ustekabean tiroka gogor
pare bat metrailadore
astirik ere ez dugu izan
guk emateko amore
lagun kuadrila gazte tartean
heldu gabeko bi lore

5
Pikoketako pago bustian
kantari bi txantxangorri
ote arteko baserri eder
iratze eta elorri
adore biziz gazteok gara
defendatzera etorri
nabari gabe datozkigula
berrogeina negu gorri

6
Lurrazpitara makurrarazi
gaituzte bortxaren legez
egin dutena denborarekin
denok ahazteko xedez.
Oroimenean babes gaitzazue
gogoan izan mesedez
zutik hildako guztiak eta
gu, Pilar eta Mercedes.

7
Laino arteko laritz oinetan
goroldio eta txilar
lili ongarri bihurtzeko prest
gure azal eta gihar
hezurrek kanta bezate gero
zer nahi genukeen bihar
zuen gogoan bizi gaitezen
gu, Mercedes eta Pilar.

Iturria: https://bidasoa.hitza.eus/generoak/iritziak/benat-elosegi-ortiz-de-zarate-viva-rusia/

“Herri batek hamaika hitz, hizkuntza bat”. Xabier Isasi Balanzategiren bertsoak, Iruneron.

HERRI BATEK HAMAIKA HITZ, HIZKUNTZA BAT

Egilea: Xabier Isasi Balanzategi
Doinua: Abokatuak deitu berri dit

Hemen jaitsi dezakezu

1
Euskarak ez du familiarik
ez bizirik ez hildako
Noiz sortu eta non sortu ote
gure izanaren gako
orain ordea zelan iraun du
nork egin eta nolako
Sorrera baino zailagoa da
irautea mendetako
Jakintsu denek jakin nahi dute
misterioa delako
gure hizkuntza oraindik orain
bizirik dagoelako

2
Nongo euskarak egiten gaitu
euskaldun hobeak, bada?
Arraldekoa jatorra dela?
Bilbokoa, beharbada?
Lapurdi edo Gipuzkoako,
Bizkaia edo Araba?
Zein den hobea eta nongoa?
Non da guztion euskara?
Hizkuntzak duen bizigarria
euskalkietan gatzaga
Tokian toki egiten dena
tokian tokikoa da

3
Zenbat buru, ai, hainbat aburu,
beste horrenbeste talde
Zatikaturik zokoraturik
hemen gizaldez gizalde
Txokokeriak zabaltzen dira
goizalde zein arratsalde
sendi arteko itsuskeriak
nik behealde zuk goialde
guk nahi genuke aberri baten
batu zazpi herrialde
gizaldi oso bat engaiatu
da batasunaren alde

4
Eta sortu zen, sortu zen eta
hizkuntza zaharrari ekin
Lehenik Baionan idazkaritza
hirurogeita lauekin
Arantzazun lau urte ondoren
Euskaltzain nabarmenekin
Literatura eta zientzia
euskara berriarekin
Denok garaile baikara zinez
Euskara Batuarekin
euskaraz bizi gaitezkeelako
euskaldunok elkarrekin

5
Bizitzak duen aniztasuna
bizitzeari dario
Baina ez pentsa hain ona denik
askotariko jario
Zatitu eta sakabanatu,
elebakarrak adio
Euskarak mila puska eginda
hil aurreko murmurio
Zapaldutako hainbat hizkuntza
gutxituen kalbario
Mintzatzeari uzten zaiola
eta, azkenik, herio

6
Euskarak dauzkan etsai guztien
izen edota abizen
gureganako begirune mehe
eta gorrototan gizen
gurean mutu nahi gaituztela
hizketan askeak ezen
haien mendean kateaturik
ezin izan, ezin izen
buka dezagun negarraldia
mintzo gakizkien ozen
Euskaraz bizi nahi dugulako
euskaldunak bil gaitezen!

7
Gure burua gobernatzeko
ez daukagu behar dena.
ETB sortu zuten euskaraz
Labaienen ekarpena.
Urteak joan eta etorri
Jaurlaritzaren ogena,
Gorordok ostu zigun ideia
lapurreta nabarmena
kendu ziguten ETB eta
murriztu gure sormena
Agur euskara, gaizki etorri
erdararen itzulpena.

8
Nork utopia edo ametsa
esaten digu suabe
lo sakonean gera gaitezen
zalaparta egin gabe
etengabeko hitz gozoekin
beheko sutondoan ahalge.
Ondo dakite horixe dela
gu menperatzeko klabe.
Ez badugu nahi bizi menpeko
edo inoren herabe
egin gaitezen ahalik azkarren
gure buruaren jabe.

9
Arerioen zerrenda luze,
luze eta itsusia.
Nola ulertu haien gorroto,
haien ezinikusia?
Euskaraz entzun bezain agudo
hasi haien aharrausia
Inperialisten bekaizkeria,
berritsuen erausia
Epaitegiek konpondu baino
garraztu dute auzia,
euskaldun denen aurka ari da
Auzitegi Nagusia

10
Euskaraz ere ez dakienak
begirunez balekike
ez lizkiguke jarriko guri
hainbeste horma-tabike
Ez genuke guk bota beharko
oztopatzen digun dike
Amai dadila behingoagatik
herra eta izurrite.
Hiztun guztiok behar ditugu
euskaldundu bezain fite
Osakidetza, Osansunbide
edota Santé Publique

11
Behin Kontseilua sortu genuen,
bilduta mundu osoa
euskaltzaleok denok batera
hara zein une gozoa!
Bazirudin konpon zitekeela
hizkuntzaren arazoa.
Artalde legez portatu eta
ahaztu genuen otsoa.
Haren eraso heldu orduko
agur gure diskurtsoa.
Ez da izanen gura genuen
Euskara unibertsoa

12
Badakigu zer egin behar den
gure_euskara bizi dadin.
Hizkuntza batu, biziberritu
lurralde denetan berdin.
Digitalean euskaraz ere
mintzatu isildu aitzin.
Mingaina dantzan ipini eta
etsaiei aurre egin.
Hiztun askeak izan gaitezen
aspaldi dakigu jakin
Euskal Estatun bizi gintezke
Estaturik gabe ezin

Iturria: https://irunero.eus/herri-batek-hamaika-hitz-hizkuntza-bat/

Manu Goiogana Bengoetxeak hirugarren saria eskuratu du Aitor Sarasua II. bertso-paper lehiaketan. Zorionak!

Hona hemen Goioganaren bertso-sorta saritua:

KONEKTATU


EGILEA: Manu Goiogana Bengoetxea
DOINUA: Bazkaltzean gogoa neukan

Hemn jaitsi dezakezu


1
Konektatuta bizitzearen
joera da emendatu:
nor ez da bizi konektatuta
nahiz eta ez gomendatu?
Datuak eman bezala jaso,
eta ezin zerrendatu,
datuak hara-honaka baina
norentzat eta zein datu?
Big Brother zena orain Big Data
gisa dute izendatu
Pantailak jarri ditugu bistan
eta begiak bendatu.(BIS)


2
Norbanakooi sinetsarazi
dizkiguten arauetan
harrapatuta gaude haririk
gabeko amaraunetan.
Konexioak zintzilikatzen
gaitu soldaten tauletan;
zer dela eta biharko utzi
egin ahal bada gaur bertan?
Halabeharrez bermatzen gara
urrutiko intxaurretan
bertso sorta hau jada iragan
dugun ez-garai hauetan.(BIS)


3
Harreman sare toxikoenen
menpekoa den jendarte
honetan bizi behar izan dugu,
berez gara bere parte;
etengabeko esposizio,
ez huts eta ez hutsarte,
ez norberaren mundu intimo,
ez arnaserako tarte.
Ez zaigu beste ezer axola
onarpen hitzez aparte
gutaz kezkatzen ez diren haiek
kezkatzen gaituzten arte.(BIS)


4
Bidaiatzea betebehar da,
erakustea helburu;
berdin dastatu dugun izozki,
irentsitako liburu.
Gure bizitza “Historietan”
zatikatzen dihardugu
inork eskaini diezazkigun
hiru segundo inguru.
Erakusleiho nartzisistenak
perfil bihurtzen ditugu
eta ondoren gure perfila
garela sinesten dugu. (BIS)


5
Menpekotasun maila handituz
doa esponentzialki,
gailu berri bat datorrenero
zain gauzka eskuzabalki.
Ordulariak bihurtu dira
eskuburdinen estalki,
gure gorputzen kontrol osoa
eman zaie literalki.
Susmoa daukat gure gorputza
aditu ordez normalki
ez ote dugun egingo laster
loa ere digitalki.(BIS)


6
Hasieretan gure datuen
hau guztia josteta zen,
eskerrak hasi garen pixkana
auziaz gogoetatzen!
Ari baikara pribatutasun
guztia hipotekatzen,
oharkabean hirugarrenen
nahietara moldekatzen.
Jarraitu ordez naturala den
zerbait datuz kolpekatzen,
saia gaitezen jaso ditugun
bizitzekin konektatzen. (BIS)

Iturriak:

https://www.bertsozale.eus/eu/xiberoa-lapurdi-baxenabarre/albisteak/aitor-sarasua-bertso-paper-lehiaketako-irabazleak-1

https://www.bertsozale.eus/eu/xiberoa-lapurdi-baxenabarre/albisteak/aitor-sarasua-bertso-paper-lehiaketako-irabazleak-1/image/image_view_fullscreen

Muarako laugarren bertso-gaua [2023-04-07]

Kaixo, bertsozale:

Lehen hiru saioak egin ditugu eta primerakoak izan dira. Laugarren saioaren atarian gaude honezkero. Apirilaren 7an izango da. Bertan ariko da kantuan Txingudiko Bertso-Eskoletako Manu Goiogana Bengoetxea irundarra. Harekin batera Odei Lopez Larrauri legorretarra eta German Urteaga Garmendia beasaindarra izango ditugu. Bertso-saioa 19:30ean hasiko da.

Gogoan izan Muarak afaltzeko aukera bikaina eskaintzen duela.

Bertan elkar ikusiko dugulakoan,

anima zaitezte!

“Gure herri ttiki hau zer den”. Igauri Lopetegi Amostegiren bertsoak, Bidasoko Hitzan.

GURE HERRI TTIKI HAU ZER DEN

Egilea: Igauri Lopetegi Amostegi

Doinua: Gure herri ttiki hau da

 

“Gure herri ttiki hau da
gosetearen erreinu.
Gaitz erdi zer janik behintzat,
denek izango bagenu.
Ura ta ogia dira
biztanlearen mantenu,
negarrak eta gosea
gure goizeroko menu.
Gaitz erdi gure herrian
bizi ahalko bagenu,
ea ez zaidan bihurtzen
paradisua infernu.” X. Silveira

1)
Gure herri ttiki hau da
mundu handi baten testigu,
gogor hartzen gaituena,
nahiz ta saiatu ezti gu.
Ttikitasunak mesede
handirik egin ez digu,
ez dugu mundu hark beste
ez botere ta ez diru.
Askatasun desioak 
kateak ditu kastigu,
ta boterea duenak 
mantendu nahia aski du.

2)
Gure herri ttiki hau da
horma zuhaitzen gerizan,
Istorioak asmatua
geronek sinis genitzan.
Sehaska kanta kantatuz
Pedagogia bailitzan,
haizea bezain ixilik
egon gintezen bizitzan.
Isiltasunak, norbere
azken esperantza gisan,
azkenerako, alferrik,
ez digu balio izan.

3)
Gure herri ttiki hau da
kolpatua esan zezan
nor babesten duen berak,
nor duen bere defentsan.
Izan izateko gure
buruekiko promesan,
gurari bat jarri dugu
gaur garenaren ordez han.
Nahiz ta hau sinistu dugun
bizi hau jasan genezan,
entzun nahi ez ditugunak
nahi nituzke hemen esan.

4)
Gure herri ttiki, hau da,
hiritxo baten tamaina.
Irunek ez du balio,
antza, besteenak aina.
Irun da delinkuentzia,
muga, droga ta labaina.
Irudi ederra egin 
digute, bai, alajaina.
Euskaldun peto batzuen
hitzez “Irún es España”,
Irun España omen da,
besteak zer dira, baina?

5)
Gure herri ttiki hau da
bereizteko instintua,
sarri berariazkoa,
batzuetan istripua.
Klasismoa izaten du,
maizenik, inplizitua:
Atzo belarrimotza zen,
gaur moroa, ijitua.
Txio batean soberan
gelditzen den digitua.
Herri neurriz ttikitua,
pusketatan txikitua.

Iturria: https://bidasoa.hitza.eus/generoak/iritziak/hitza-irubabar-bertso-sorta/

Post Navigation