Irunabar, Irungo bertsoaren bilgunea

1)
Behinola elkar topatu zuten,
izango zen abuztua;
eta segidan azaleratu
elkarrekiko gustua.
Batak pauso bat aurrera eta
eskatu zion eskua;
besteak baietz erantzun zion,
ontzat hartuta jestua.
Bikote bat adostua,
erabat amorostua,
euren arteko harremana zen
eroa bezain estua;
eta, hain zuzen, horren froga da
egin zuten apustua.

2)
“Nik betirako maitatuko haut”
belarrira xuxurlatu,
“Bai zera! Noizbait aspertuko haiz!”
natural batez ukatu.
Apustua nork aipatu zuen
ezin dira gogoratu.
Azkenerako ideiarekin
ausartu ziren ausartu.
Tratua beti da tratu,
eta horrela finkatu:
batak betiko haustearena
bazuen deliberatu,
gero bestea oporretara
behar zuen gonbidatu.

3)
Helmuga ere adostu zuten:
Parisera, alafede!
Ironikoa irudituta,
hura aukeratu trebe.
Harremanaren kudeaketan,
zer indar eta botere!
Ez zuten uste hein horretara
ailegatzerik batere.
Bukaerak, mendez mende,
zeinen gogorrak, halere!
Eta beraiek kontu hutsal bat
bihurtzea zuten xede,
edo agian ez zuten uste
gertatzen ahal zenik ere.

4)
Hasierako emari hura,
ordea, behin zen agortu;
beste bide bat hobea zela,
bati zitzaionez otu.
Apustu hura zela medio,
zenbatetan zen harrotu?
Eta momentu horretan dudak
harengan ziren errotu.
Amai on bat nola lortu?
Hari denak nola lotu?
Bere burua bera deitzera
azkenean derrigortu:
“Parisera noiz joan nahi duzu?
Bidaia hau nire kontu.”

5)
Bere partea kunplitu zuen,
ez zen horretan koldarra,
ahal bezain ongi borobiltzeko
harreman haren hondarra.
Aireportura ailegatu zen,
oso garaiz, tirri-tarra;
“Etorriko al zara zu ere?”
bere zalantza bakarra.
Jada zen ilunabarra.
Jo ote zion adarra?
Hegazkina ja airatu zela
jasoa zuen oharra,
eta garrasi bat bota zuen:
“Zeinen irabazle txarra!”

6)
Hainbeste urtez batera eta
ez zuen espero hala,
ez azaltzerik, eta beheraino
jaitsi zitzaion morala.
Eta halako batean urrun
ikusi zuen itzala;
berandu baina han etorri zen,
irribarrea zabala.
“Jada galdu dugu, ala?
Baina etorri naiz, ala!”
Besarkada bat eman elkarri,
garai zaharretan bezala,
gero gertatu zena bakoitzak
imajinatu dezala.

1. Gela zuri batean
egunak dira beltz;
ospitalea etxe,
osasuna amets.
Makina bati lotu
behar derrigorrez,
gaitzarentzat adinik
ez dago tamalez.
Makina bati lotu
behar derrigorrez,
horrela bizi ziren
Miren eta Amets.

2. Bertsua bazen ere
bien dolamena,
diferentzia bat zen
aski nabarmena.
Ametsek zuen ustez
oherik onena,
ez politena eta
ez erosoena.
Ametsek zuen ustez
oherik onena,
ganberako leihoa
ondoan zuena.

3. Biak egonagatik
gelan preso katez,
leihoa ihesbide
bat zuten, izatez.
Miren uros izan zen
garai luze batez,
Ametsek deskribatzen
zion dena artez.
Miren uros izan zen
garai luze batez,
mundua ikusten zuen
Ametsen bitartez.

4. “Arreta jar dezagun
zuhaitz-adaxketan,
han txori bat kantari
dabil jostaketan.
Zabalera begira,
zabalguneetan;
ume bat zoriontsu
dabil gordeketan.
Zabalera begira,
zabalguneetan;
bizia sentitzen da
txoko guzietan”.

5. Asteburuan eta
astean, orobat,
arreta zuzentzen zen
aldiro leihorat.
Bidaiatu nahi zuten
gelatik kanporat,
beren bizi dorpea
ahanzteko erabat.
Bidaiatu nahi zuten
gelatik kanporat,
hala egiten zuten
munduarekin bat.

6. Baina denborak Miren
zuen erasana,
eta sumatzen ari
zen kontraesana.
Dolu zuen leihorik
hurbil ez izana,
irudikatu behar
Ametsek esana.
Dolu zuen leihorik
hurbil ez izana,
pixka bat pisuago
zen zeraman zama.

7. Amets usaintzen hasi
zen giro goibela,
eta azpimarratu
zion behin honela:
“Sekula ez ahantzi ber
atakan gaudela,
nire bi begi hauek
zureak direla.
Sekula ez ahantzi ber
atakan gaudela,
eta biok izate
bakarra garela.”

8. Baina Miren zegoen
zalantzaz josia,
hark ere nahi baitzuen
ikusi ortzia.
Galdera bilakatu
zen diagnosia:
ez al dut nik merezi
hark duen dosia?
Galdera bilakatu
zen diagnosia:
ez al da auzokide
txarra jelosia?

9. Azken horrek, tamalez,
pertsona noizetik
noizera kolpatzen du
barren-barrenetik.
Amets behatu zuen
hurbil-hurbiletik,
eta pentsatu zuen:
“Ken zaitez paretik!”
Amets behatu zuen
hurbil-hurbiletik,
eta haren bihotza
eten zen kolpetik.

10. Leihoraino hurbildu
zen goizean goizik,
eta ezin ulertu
Mirenek zipitzik.
Ez zuen deus sentitzen
harridura baizik,
ezin zuen atera
mingainetik hitzik.
Ez zuen deus sentitzen
harridura baizik,
leihotik haratago
ez zegoen fitsik.