Irunabar, Irungo bertsoaren bilgunea

Archive for the tag “Jon Luzuriaga”

“OTAri (Ordaindu Ta Amorratzeari)”. Jon Luzuriaga Iurramendiren bertsoak, Bidasoako Hitzan.

OTAri (Ordaindu Ta Amorratzeari)

Egilea: Jon Luzuriaga Iurramendi

Doinua: Betroiarena A

Hemen jaitsi dezakezu

1)
Hiri modernoa ez
al da tiranoa?
Ipurdian atera
ohi den granoa?
Pobreenentzat presto
du sotamanoa…
Ni igual izan arren
probintzianoa,
zu hain urbanoa;
harreman sanoa
eta humanoa
zen bion asmoa
baina barru guztia
hustera noa.

2)
Hondarribia, Irun
edo Hendaiara
autoz joanez gero
dena da traba,
txuloren baten bila
hona eta hara
aparkatu arte bi
ordu beharbada,
hori gutxi da ba,
gero zuri paga
ematea jada
nahitaezkoa da…
Zerbitzu deitu arren
lapurra zara!

3)
Lehen leku gutxitan
zeunden osasuntsu
orain muturra nonahi
atera duzu.
Zoritxarrez onartu
zaitugu amultsu
baina nire protestak
ze amorru kutsu
nahiz ez esan usu
aitortzen dut sutsu
maiz hartu ohi dut su
gorroto zaitut zu,
nire txanpon guztiak
jaten dituzu!

4)
Ezikusiarena
eginda arantza
ateratzeko izan
dut esperantza,
txanponik bota gabe
zure ahorantza
zigortuko al nauzun
geroko zalantza.
Ustezko bengantza
edo errebantxa
egitean antza,
multa testigantza,
beti oso garesti
irten zait txantxa!

5)
Gustu txarreko OTA,
TAO bedeinkatu
pozoiez nahi zintudan
madarikatu!
Bederatzi puntutan
nahiz ozen kantatu
belar txarra ezin da
errez akabatu…
Sorta hau bukatu
aurretik ohartu
hitz onik aipatu
badizut barkatu
eta gaizki esanak
gogoan hartu!

Iturria: https://bidasoa.hitza.eus/generoak/iritziak/hitza-irunabar-bertso-sorta-jon-luzuriaga/

Bertsoak ikasturteari amaiera emateko

Hezkuntza arautuko bertso-eskolei bukaera emateko motibazio bertso-saioak antolatu dituzte eskualdeko eta inguruko hainbat ikastetxetan. Lehen hezkuntzako gazteei bertsolaritza gerturatzeko eta inguruan bertsoa sustatzeko ekimena da; horrez gain, interesa duen orok, datorren ikasturtean, Irunabarreko bertso-eskoletako ateak zabalik izango dituela esateko ere baliatu dute. Besteak beste, Txingudi Ikastolan Irunabarrko Igauri Lopetiegi eta Iker Ormazabal Tturko aritu ziren kantuan; Orereta Ikastolan Irunabarreko Jon Luzuriaga eta Emaitz Murua eta Dunboa ikastetxean Jon Luzuriaga eta Igauri Lopetegi aritu ziren Iker Ormazabal Tturkoren gidaritzapean.

Aurtengoen faltan, hona hemen aurreko urteetako argazki pare bat, Igauri Lopetegik eta Urko Arregik Txingudin egindako motibazio saiokoak, hain zuzen.

50 lagun inguru Lopetegiren jaiotzaren 150. urteurrena ospatzeko bertso kantu bazkarian (2025-05-31)

50 lagun pasatxo bildu ginen 2025eko maiatzaren azken egunean Irungo Atsegiñara, bazkaria egin eta Joxe Mari Lopetegi zenaren jaiotzaren 150. urteurrena haren bertsoak kantatuz ospatzera. Eloi Lopetegik eta bere ingurutxoak primerako otordua prestatu zuten bertan bildu ginen guztion gozagarri, Igauri Lopetegi eta Jon Luzuriaga bertsotan aritu ziren bat-batean, eta plater eta plater artean Joxe Mariren bertsoak kantatu genituen guztiok aho batez, Iker Gomez errenteriarraren soinu txikiaren laguntzaz. Hona hemen Joxan Elosegik Atsegiñako bertso kantu bazkarirako ere, beti bezain eskuzabal eta fin apailatutako liburuxka.

Egun ederra igaro genuen. Eskerrik asko Atsegiña, eskerrik asko Bidasoko AEK Irungo euskaltegia, eskerrik asko Lopetegitarrei, argazkiak bidali dizkiguzuenoi ere bai, eta eskerrik asko, bereziki, bertaratutako guzti-guztioi. Hurrengora arte.

Baztan-Bidasoko XXXVIII. Bertsopaper Lehiaketa. Xabi Maia Etxeberriak eta Jon Luzuriaga Iurramendik lehen eta bigarren sariak jaso dituzte “Azkenaren azkenaurrekoa” eta “x²+y²=r²” bertso-sortengatik hurrenez hurren. [2025-05-19]

Bortzirietako Bertso Eskolak eta Berako Kultur Batzordeak Bortzirietako Euskara Mankomunitatearekin batera antolatutako Baztan-Bidasoko XXXVIII. Bertsopaper Lehiaketako sariak banatu dituzte maiatzaren 19an, Berako Kultur Etxean.

Lau maila ezberdinetako sortak zenbatuta, guztira 92 lan jaso dituzte. Maila nagusian (18 urtetik gorakoentzat), Txingudiko bertso-eskoletako kidea den Xabi Maia Etxeberria elizondoarra nagusitu da ‘Azkenaren azkenaurrekoa’ bertso-sortarekin. Aldiz, bigarren saria eskuratu du Irunabarreko Jon Luzuriaga Iurramendi ikaztegiar hendaiartuak ‘x²+y²=r²’ lanarekin.

Albistea hemen.

Zorionak, Xabi eta Jon!

Jarraian, Maiaren eta Luzuriagaren bertso-sortak eta sari banaketako zenbait irudi:

Azkenaren azkenaurrekoa

Egilea: Xabi Maia Etxeberria

Doinua: Irun badaukazu zerbait

1)
Hasierak baldin badu
amaieraren eztena
molde apurtzailea da
euskal musika eszena.
Azken aldian askotan
ikusi dugun eskema,
bueltan datozen taldeak
zein “agurren” aurkezpena:
“Urteurren kontzertuak!,
azken biraren azkena!”
Errepikaezinaren
galdu ezinaren pena…
Joan-etorriko forman
neurtu ohi dugunez dena,
zerbait al dakar denborak
inoiz joaten ez dena? (bis)

2)
Kontzertuak iragartzen,
urte batetik bertzera
etorkizuna eskura
omen dugula uste da…
Azkar bagoaz dena den,
nola ardiak larrera,
psikosi moduko batez
ordenagailu aurrera.
“- Pistan,harmailan,edonon…
berdin da zein den aukera,
azkena izango da (e)ta
hartu dezagun sarrera”
Guda hastear, “- sorpresa!
azkena zen ,baina, zera…
bertze bat egon daiteke
salmentaren arabera” (bis)

3)
Ondoren web orrialde
zein plataforma ugari,
kolapsatuta, zintzilik,
ezin eutsiz guztiari.
Bortz minutuz AGORTUTA
letra larriekin haundi
-”kaka, hau malaostia”
erran bezain pronto: “- Adi!
azkena zen, baina bueno,
hor bi gehiago opari,
aukera ematearren
gabe gelditu denari”
Zukutzearen zukutzez
tinta dario letrari
zenbait aldiz emandako
azken emanaldiari. (bis)

4)
Konparaketan atzera
botatzean begirada
nostalgiazko malko bat
etortzen da begi(e)tara
Orain iragana dira,
ohartzeke kamarada,
itxaronaldi luzeak,
asfaltoan akanpada,
amestutako sarrera
izatearen zirrara,
bertzela batere gabe
gelditzearen ikara.
Orain online bihurtu da
lehenagoko ilara,
biak lerroan, bai, baina
zeharo desberdina da. (bis)

5)
Joan zenean kasette,
eta CD-en kultura
guztia da Spotify
playlistaren diktadura.
Talde zein bakarlariek,
berdin aroen modura
zikloak ixten dituzte,
zer egingo diogu ba…
Peter Pan sindromedunen
bideak datoz burura:
“-arrakastatsua sarri
arrastaka amaitu da”.
Soilik oroitu ezkero
noizbait izan ziren hura,
norbere mugak helduta
iristen zaie helmuga. (bis)

6)
Hiztegia bihurrituz
ulertzen ez da xamurra
“-Hiru puntu suspentsibo,
atsedenaldi laburra,
ikusi arte,adio,
amaiera (ez-ziurra)
parentesia, etena,
atzerapauso zuhurra”.
Fokupetik aterata
ahanzturari beldurra,
erabakia hartzean
labainkorra baita lurra.
Norbere baitan dagoen
aterabide makurra,
hartu beharreko edo
behartutako agurra. (bis)

7)
Entsegu gela ttipian
sartzen ziren ordu pila,
gaztetxe zein tabernetan
lehen kontzertu umila,
kontzertu osteko juergan
barran entzule hurbila,
Ai! baina bide xumean
noiz zulatu zen gurpila?
Lepo beteta Illunbe,
Arena, BEC, Miribilla…
sortu nahi dute munduko
zortzigarren marabilla.
Inoiz atzenduko ez den
azken agurraren bila,
izan ez duten guztia
aurkituz izan dadila. (bis)

8)
Baina entzuleak ere
aztergai gisa jarrita
ez al gabiltza finean
gure buruei harrika
Euskaraz kontsumitzea
egokia da,apika
baina agerian utziz
musikaren pragmatika.
Bonberenea, Kaxerna
Matadeixe, Lakaxita…
makroak betetzen dira
etxekoak ahantzita.
Gure kontraerranetan
ez al gabiltz kixkalita
Sute haundiak hauspotuz
su ttikiak itzalita. (bis)

9)
Xorroxineko Arrats On!
zein Durangoko azoka
Antxetan Lau Airetara
Euskadi Gaztean Top-a
kontsumitzeko badago
aukera adina mota
flamenkoa, funk-a, blues-a
reggaetoi, ska, hip hop-a
metal-a, punka, technoa
reggae-a, rantxera, popa
trikitixa, jazza, salsa
trap-a, rap-a edo rock-a
soberan ez dago inor
irautea da erronka
euskal musika munduan
denen beharra dago ta! (bis)

10)
Azkena azkena bada
berriz ez da itzuliko
bizitzan nola musikan
gehiegi baita “betiko”.
Artista jaioa denak
nola ez du ba begiko
berarekin hunkitzea,
bihurtzea denen mito…
Baina desberdinik bada
bertzeen moldeekiko…
salbuespena, nola ez,
zu izan behar, Benito!
Ez amaierako bira
edo kontzertu magiko,
egindakoak eginda
“bukatu da eta kito!“ (bis)


x²+y²=r²

Egilea: Jon Luzuriaga Iurramendi

Doinua: Agur sagar beltzeran

1)
Lehen puntutik azken
puntura bidaian
hamaika bira eman
eta gero gaian,
matematikaz hitzik
ez dugun garaian,
hemen hamaika bertso
elkarren jarraian
zirkunferentzia zer
den azaldu nahian.

2)
Gurpilak dira lehen
erreferentziak
biraketa ekartzen
baitu inertziak;
denok txunditu arren
bere presentziak,
bere perfekzioak,
bere esentziak…
mutur dezente ditu
zirkunferentziak.

3)
Izan matematika,
izan bertsogintza,
izan kimika, izan
hizkuntzalaritza…
Baldin kontzeptu bati
buruz hartuz hitza
azterketa bat egin
nahian bagabiltza
definitzea ez al
da lehen baldintza?

4)
Planoko punturen bat
har dezagun, hara,
eta zentro hartatik,
bertatik bertara,
erradio deituko
den distantziara
topatu ditzakegun
puntuen ilara
horrek marrazten duen
kurba itxia da.

5)
Kurbaren luzerari,
hain ospetsu dena,
perimetroa jarri
zioten izena;
diametroa dugu
segmentu zuzena,
gaur egungo kurbarik
preziatuena
bi zati berdinetan
banatzen duena.

6)
Kristo aurretik, zenbat
zaila da jakiten,
matematikalari
onak ziruditen,
nahiz doitasun osorik
ez zerabilkiten
azalera kalkulu
duin bat egiten
babiloniatarrek
zerbait bazekiten.

7)
Beti, borobil ñaño
zein erraldoiaren
perimetroa eta
diametroaren
erlazioa nola
zenbaki bera den,
esango al zenuke
argi eta garden
ze konstanteri buruz
ari ote garen?

8)
Infinitu digituz
betetako hizki
greko honek ze ospe
eta argi izpi;
batzuontzat magiko,
besteentzat pizti.
Nahiz ikertu izan den
arreta handiz pi,
haren sekretuak hark
ere ez dakizki!

9)
Gurean ez ditugu
oso urrunean:
baloian, erlojuan,
zein eraztunean,
Viturbioren gizon
hain ezagunean
edo eskuan harri
bat dugun unean
eta putzu erdira
bota dugunean.

10)
Lehen gurpil hartarik,
zeinek sinetsiko?
kurba hau bihurtu zen
ospe bereziko,
mekanikak inoiz ez
du gutxietsiko,
gaur egun edukirik
hainbeste exito,
bertso-sorta bat nola
ez du mereziko?

11)
Ideiak bertsotara
makurtzeko gudan
nahiz modu egokian
aritu itxuran;
behin zirkunferentzia
harturik jomugan,
bertso-sorta honekin
nabil duda-mudan,
ez dakit behar beste
borobildu dudan…


Bertso saioa Larreaundi-Olaberria auzoko euskararen egunean [2024-11-30]

Kaixo, bertsozale:

Larreaundi-Olaberriako Auzo Elkarteak egitarau zabala antolatu du Euskararen Nazioarteko Egunaren giran.
Dakizuenez, abenduaren 3an den arren, azaroaren 30ean, larunbatean, burutuko dira ekimen gehienak. Tartean, eguerditik hasita, bertso-saioa eskainiko dute Manu Goiogana Bengoetxea eta Igauri Lopetegi Amostegi irundarrek eta Jon Luzuriaga Iurramendi ikaztegietarrak.
Jarraian egitarau osoaren berri ematen duten afitxak dauzkazu ikusgai:

“Ikaztegietatik Irunabarrera”. Jon Luzuriaga Iurramediren bertsoak, Iruneron.

IKAZTEGIETATIK IRUNABARRERA

Egilea: Jon Luzuriaga Iurramendi

Doinua: Trikitilariak omen gara

1)
Ez al da galdera ona
zer ote den zoriona?
Zer ote den zoriona
nola den putzu sakona
kontatu nahi nizueke
nola heldu naizen hona.
Nola heldu naizen hona
ez al da galdera ona?

2)
Haize freskoaren nahian
ibili nintzen garaian;
ibili nintzen garaian
aldaketaren bidaian,
Ikaztegietatik urrun
bukatu nuen Hendaian.
Bukatu nuen Hendaian
haize freskoaren nahian!

3)
Nahiz eta sinesten kosta
joan da egun mordoxka,
joan da egun mordoxka
hiru urte ozta-ozta
barnealdea utzirik
harrapatu nuen kosta.
Harrapatu nuen kosta
nahiz eta sinesten kosta!

4)
Izanaz nola damutu,
izenez ez dabil mutu,
izenez ez dabil mutu
beraz egin nion kuku
ia oharkabe nuen
Irunabar ezagutu.
Irunabar ezagutu
izanaz nola damutu!

5)
Beraz niretzat mesede
bai baitaukat aski fede,
bai baitaukat aski fede
baina izenak ze lege?
Irunetik badu zerbait
badu abarretik ere.
Badu abarretik ere
beraz niretzat mesede.

6)
Ez ote nabil honetan
balantzan eta orekan?
Balantzan eta orekan
hitzen esanahi gordetan
gozoa topatu nahian
nola erleak loretan,
nola erleak loretan
ez ote nabil honetan?

7)
Eta zaila da gelditzen
gurpila martxan hasi zen.
Gurpila martxan hasi zen
behin hona sartu bainintzen;
errima, doinu, neurrien
munstroa doa handitzen.
Munstroa doa handitzen
eta zaila da gelditzen.

8)
Beti zerbait baitaukagu
noizbait saio bat mokadu,
noizbait saio bat mokadu,
bertso idatzitik badu,
saio musikatuekin
zorioneko gara gu.
Zorioneko gara gu
beti zerbait baitaukagu.

9)
Zeinen leku egokia
asteroko biltokia.
Asteroko biltokia
emozioz diot ia
euskaraz eta bertsotan
izan dezagun tokia.
Izan dezagun tokia
zeinen leku egokia.

10)
Ez Marinak, ez Butronek,
ez Abadiako hormek,
ez Abadiako hormek,
ez Jaizkibeleko formek…
Txingudialdea horren
eder egiten du honek.
Eder egiten du honek
ez Marinak, ez Butronek!

11)
Nahiz nahikoa ez den sarri
deiadar eta aldarri,
deiadar eta aldarri
gabe lana da oinarri,
hemen esker on moduan
dozena bat bertso jarri,
dozena bat bertso jarri
nahiz nahikoa ez den sarri.

12)
Orain artean bezala
jarraitu nahi nuke hala.
Jarraitu nahi nuke hala
ez ote dugu normala,
maite dugun txoko honek
luzaro elkar gaitzala.
Luzaro elkar gaitzala
orain artean bezala!

Jarraian bertso-sorta entzungai Jone Garmendia Castañosek eta Jonek berak musikatuta:

Hemen jaitsi dezakezu

Iturria: https://irunero.eus/ikaztegietatik-irunabarrera/

Txingudiko bertso-eskolen eguna [2024-06-08]

Zazpi urteren ondoren, Irunabar, Irungo bertsoaren bilguneko kideok berreskuratu egin dugu Txingudiko bertso-eskolen eguna.

Kateako Auzo Elkarteko areto nagusian ospatu genuen (Eskerrik asko, Maider!), eta lagun-giro ezinhobean joan zitzaigun arratsaldea, Otazpi tabernako lagunek prestatutako arroza, kroketa eta tortillaz lagunduta, besteak beste.

Oholtza gainean “denetik” izan bazen ere, bertso-saio musikatua osatu genuen guztion artean. Musikari lanetan, Aitor (kitarra), Iban (baxua) eta Beñat (mandolina) aritu ziren.

Saioa aurkezten eta ekitaldiaren gidari, Egoitz aritu zen.

Oholtzan kantari Iker, Jon, Lorea (bejondaiela zure kuadrilako guztiei!), Joseba, Abel, Iñigo, Urko, Adrian, Xabier, Andoni, Aiora, Maider eta Igauri aritu ziren.

Eta Arratsaldeko bertso-sortak Lorea, Aiora, Maider eta Jonen eskutik heldu zitzaizkigun.

Ederki pasa genuen. Egun ahaztezina. Datorren ikasturtean gehiago. Hobeto? Kostako zaigu. Horretarako, 2024-2025 ikasturteak joan berri denak baino gehiago eman beharko digu. Erronka mahai gainean da, heldu nahi dionarentzat.

Eskerrik asko guztioi!

“Gaur gaueko fauna”. Jon Luzuriaga Iurramendiren bertsoak, Bidasoko Hitzan.

GAUR GAUEKO FAUNA

Egilea: Jon Luzuriaga Iurramendi

Doinua: Estutzen ez bagaitu

1
Udan dena ez denez
izan arrauna
gaupasak egin ditut
hilero launa;
andre zein jauna
deskriba dezadan gaur
gaueko fauna!

2
Nahiz eta dantzarako
musika jarri
erritmoa jarriatzen
gabiltza larri…
Erakargarri
dantzatzen duenari
hamar puxtarri!

3
-Aspaldiko! Ez duzu
aurpegi txarrik!
Nahiz kalean topatu
sarri xamarrik
ez jo adarrik!
hitza trukatzen dugu
juergan bakarrik.

4
Astinduz instagramak
eta twiterrak
partekatzeko une
onak, ederrak
edo okerrak
dena grabatu nahi du
influentzerrak!

5
Begiratuz txokora
joan den bati,
beti ligatzen duen
hura izaki,
erdi lotsati,
nola egiten duen
inork ez daki!

6
Neretzako oreka
zailtzen ari da;
hark bikoitza edango
zuen guztira
baina begira,
estatuak gehiago
mugitzen dira!

7
Guztiekin hitz egin
behar derrigor
izan Logroño edo
izan Benidorm
pozik dabil hor
ba al da ezagutzen
ez duen inor?

8
Ezin bereizi gari
eta lastoa
nahiz eta umetan zen
formal askoa!
Gaur ze astoa!
Denon aurrean sartu
du arrastoa!

9
Kubatak edan ditu
baliran ura
begira horrek duen
mamu itxura;
nor ote hura?
pertsona zena zonbi
bat bihurtu da

10
Lujanbio denaren
ustearekin,
harroxko dagoenez
bertsotan ekin
edonorekin;
lepotik helduz gero
kontuz horrekin!

11
Ni ez naiz horrelako
pertsonen zale
Juliganak dabiltza
kalerik kale
-“Errealale!”
Lotarako garaia
dudan seinale!

12
Ibili naizen arren
erdi pailazo,
besteenak kontatu
nireez paso!
Ene amatxo,
noizbait esplikatuko
ditut akaso!

Iturria: https://bidasoa.hitza.eus/generoak/iritziak/hitza-irunabar-bertso-sorta-jon-luzuriaga-iurramendi/

Jon Luzuriagak eta Aitor Errazkinek Sagarfest ibilaldian kantatu zuten

Oihana Rekarte sagar ekoizleak antolatuta, Sagarfest izeneko bilkura eta ibilaldia ospatu ziren maiatzaren 12an, eta Jon Luzuriagak eta Aitor Errazkinek pare bat bertso-saio egin zituzten bertan; Meakako Rekarteren sagastietan lehendabizikoa, eta Ola sagardotegian bigarrena.

“Quebrantahuesos”. Jon Luzuriaga Iurramendiren bertsoak, Iruneron.

QUEBRANTAHUESOS

Egilea: Jon Luzuriaga Iurramendi
Doinua: Hobe sartzea soldadu

1
Entrenatzea izan
da neure birusa
guztia baitzen buru
gogorkeri hutsa,
bikoteak ere ez
nau gehiegi bultza,
ta bizikletarekin (bis)
nolako dirutza.

Nahiz ez den momentua
dena aitortzeko
zenbat sakrifizio
hona etortzeko!

2
Azkar abiatu naiz
lehen metrotan zehar,
lautada pasa berri,
aldapak hastear
nagoela ditut (ez
dut besterik behar!)
giharrak huts hutsik ta (bis)
birikak lehertzear.

Irten orduko jota
ote nago seko?
Forman ez al nengoen
hona etortzeko?

3
Somporten kaxkarra da
neure dinamika
arnasa hartzeko ez
zait falta lanik ta;
taupadek dirudite
ia dinamita,
ziklista al naiz edo (bis)
txerri bietnamita?

Ez dut gehiegi falta
hemen itotzeko,
hobe nuen dopatu
hona etortzeko!

4
Marie Blanquen zirenak
kopetako tantak,
Portaleten dira ja
amets txar galantak:
Batetik kalanbreak,
bestetik karranpak
porlan zakuen gisan (bis)
ditut neure hankak.

Ze miseria malda
xahar bat igotzeko,
nork esan ote zidan
hona etortzeko?

5
Halakoren batean
iritsi naiz, zinez,
Sabiñanigoraino
neure ahaleginez.
Bizitzari gaurko min,
indar ta ezinez
hamar bat urte kendu (bis)
dizkiot gutxi(e)nez.

Inongo arrazoirik
ez dut harrotzeko,
neuri berriz ez esan
hona etortzeko!

Iturria: https://irunero.eus/quebrantahuesos/

Jarraian bertso-sorta entzungai. Ahotsa Jone Garmendia Castaños-ena da, eta musika Imanol Mendizabal Larrea-rena:

Hemen jaitsi dezakezu

Post Navigation