Irunabar, Irungo bertsoaren bilgunea

1
Mugarriaren zentzu anitza
lerro geografikora,
administratu politizatu
lekua eta denbora,
asentamentu komunitate
geziak eta aizkora,
gizateria asmakizunez
iritsi zen sutondora,
eta zenbat metafora.

2
Etxe txikiak etxe multzoak
etxaldeak baserriak,
kobazuloak utzi ondoren
ziran egoitza berriak,
izotz-arotik laborantzara
bidaia harrigarriak,
basapiztiak etxekotzeko
ehizatik erakarriak,
gero datoz mugarriak.

3
Lan eta bizi moldatzen ziran
famili edo taldeetan,
naturarekin ikasi zuten
jolasten eta hizketan,
lur eremuak mendi basoak
mugak herri auzoetan,
berdin estatu nola nazio
udalerriko sailetan,
ondu zituzten lurretan.

4
Erreka ibai eta zuhaitzak
muga bihurtu ohi dira,
Larrun puntatik sarri egona
hara honera begira,
Bidasoaren ertz banatan, bi
estatuen lubakira,
nazio txiki bat zatitzeak
darama hondamendira,
kontra-natura hori da.

5
Mila zazpiehun laurogei eta
hamahiru hamabostera,
Frantzia eta Espainiaren
konbentzioko frentera,
Itsasutikan gazte multzo bat
bertako mugak zaintzera,
Frantziarentzat defenditzea
Euskaldunentzat galera,
ihesi hego aldera.

6
Mendi gailurra mendi lepoa
itsaso ertza padura,
kontrabandoa gaueko lana
ogi-bidea onura,
bi karlistada, bi mundu gerra
frankismoa diktadura,
gudarientzat pasabideak
egiten ziran modura,
mugalarien kontura.

7
Harriak mugan sareak mugan
muga oztopoz betea,
etorkinentzat bilakatu da
infernurako atea,
moral bikoitzak harrapatu du
agintari elitea,
uniformedun sasi jakintsu
bere esku egotea,
eskubide patentea.

8
Boteredunak, kapitalistak
eta multinazionalak,
beraiek jarri beraientzako
non paradisu fiskalak,
hemen besteok bizi ditugu
muga artifizialak,
normala dela sinestarazi
baina ez dira normalak,
dauzkagun muga mentalak.